Čudni nazivi sela, ma kako zvučali, Grdovo, Bezmilje, Zlokuće, Crnila, Gnojnice i druga, ne umanjuju njihovu lepotu i tradicionalno gostoprimstvo i dobrotu svojih stanovnika.
Gotovo da nema opštine u BiH u kojoj nema bar jedno selo nesvakidašnjeg, ili kako bi to naš narod kazao “zakukuljenog” naziva. Otkud takva “čudna” imena teško da mogu odgonetnuti i starosedeoci, ali ona su uredno registrovana u gruntu i ucrtana na opštinskim mapama. Za pojedine nazive vezuju se narodne predanja, koja su uglavnom i jedino objašnjenje otkud takav naziv selu.
Ruku na srce, najviše je seoskih naselja koja u nazivu imaju predznak lepote, miroljubivosti, ljubavi, rajskog užitka, kao što su: Dobrič kod Širokog Brijega, Sladna kod Srebrenika, Duša i Svilići kod Gornjeg Vakufa, Dobrica kod Stoca, Dobrac kod Mrkonjić Grada, Radoželje kod Rudog, Ugodovići kod Teslića, Budoželje kod Vareša, Sretnice kod Mostara, Seljublje kod Kalesije, Rajska kod Gradačca, Zavolje kod Ključa, Bogodol kod Mostara, Ljubomišlje kod Rogatice, Ljubljeno kod Čajniča, Medakovo kod Tešnja.
Zagonetala i Ometala
Čuda, alatke, smetala i zagonetala kriju se u imenima naselja: Čuništa, Čuda, Prguševa kod Olova, Krtnje kod Ljubinja, Češalj kod Višegrada, Grablje kod Ljubinja, Kužnjača kod Modriče, Lizoperci, Ometala i Varavara kod Prozora, Pripećak kod Rogatice, Popuže kod Šipova, Tupanari kod Šekovića, Šije kod Tešnja, Prline kod Lukavca, Pištaline kod Bosanske Krupe, Pištalica kod Ključa, Pjanići kod Cazina, Lupoglavo, Obrčevac, Jošje i Brgule kod Kladnja, Dudle kod Konjica, Kakmuž kod Gračanice, Odrače kod Kiseljaka, Popržena Gora, Starposle kod Kaknja, Pustipusi kod Ljubinja, Mrgudići kod Rogatice, Popuže kod Šipova, Globarica kod Maglaja, Udavača Brdo kod Mrkonjić Grada.
Evo i naselja koja nose i ovakva imena: Zecovi i Žune kod Prijedora, Žabica kod Ljubinja, Miši kod Livna, Obadi kod Srebrenice i Kalinovika, Crvica kod Goražda, Kokošari i Krpeljići kod Travnika.
Od Ljutave do Nepravdića
Plač, tuga i čemer “kumovali” su imenima sela: Suzina kod Stoca, Plačikus kod Kalinovika, Kukavice kod Rogatice, Tugovići kod Tešnja, Mrkodol kod Tomislavgrada, Paklarevo kod Travnika, Paklenica kod Olova i Maglaja, Čemerno kod Gacka, Crnoglav kod Neuma, Mrkalji kod Han Pijeska, Mrakovi kod Kiseljaka, Mračanj kod Prnjavora, Mrakovi kod Kiseljaka, Crljeni kod Ključa, Pocrnje kod Ljubinja, Crnopod kod Ljubuškog, Crnaja kod Srpca, Ništavci kod Prijedora, Rat kod Novog Travnika, Ljutava kod Rudog, Nepravdići kod Sokoca, Mrkosovice i Pokojišta kod Konjica, Bezmilje kod Goražda, Pocrnje kod Ljubinja, Grdovo i Krezluk kod Jajca, Žulj kod Sokoca, piše Aura.
Kako to god zvučalo, ali neka sela nose i ovakve nazive: Gnojnica kod Lukavca i Odžaka, Gnojnice kod Mostara, Gnionica kod Odžaka, Zlosela kod Kupresa, Zlokuće kod Bugojna i Kaknja, Zvjerina kod Bileće, Svinjarevo kod Kiseljaka.
Ovakvi nazivi sela, ma kako zvučali, ne umanjuju njihovu lepotu i tradicionalno gostoprimstvo i dobrotu svojih stanovnika.
Legenda o selu Smrtići
Prema legendi selo Smrtići, udaljeno desetak kilometara od Prnjavora, dobilo je ime po pomoru stanovnika koji se desio u 17. veku, kada je kuga pomorila celo stanovništvo ovog naselja. Ponovnim naseljavanjem selo je dobilo današnje ime.
I za rogatičko naselje Vragolovi vezuje se slična legenda. U selu je jedino preživela kugu devojka, koju je pronašao neki mladić, oženio i tu ostao. Njihovi potomci su sačuvali selo.
